ಪರಿಹಾರ ಸ್ವೀಕೃತಿ ಬಳಿಕ ಭೂಸ್ವಾಧೀನ ಪ್ರಶ್ನಿಸಲಾಗದು: ಸಿಂಗೂರ್ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಮಹತ್ವದ ತೀರ್ಪು

ಪರಿಹಾರ ಸ್ವೀಕೃತಿ ಬಳಿಕ ಭೂಸ್ವಾಧೀನ ಪ್ರಶ್ನಿಸಲಾಗದು: ಸಿಂಗೂರ್ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಮಹತ್ವದ ತೀರ್ಪು

ಭೂಸ್ವಾಧೀನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ವಶಪಡಿಸಿದ ಭೂಮಿಗೆ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ನಂತರ ಸದ್ರಿ ಭೂಸ್ವಾಧೀನವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಲಾಗದು ಎಂದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಮಹತ್ವದ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದೆ. ಹಾಗೂ, ಸಿಂಗೂರ್ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಕೋರಿದ ಕಂಪನಿಯ ಮನವಿಯನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದೆ.

ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಗಳಾದ ಸೂರ್ಯಕಾಂತ್ ಮತ್ತು ಜೋಯ್ಮಲ್ಯ ಬಾಗ್ಚಿ ಅವರಿದ್ದ ವಿಭಾಗೀಯ ನ್ಯಾಯಪೀಠ ಈ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದೆ.

2016ರ ಕೇದಾರ್ ನಾಥ್ ಯಾದವ್ ವಿರುದ್ಧ ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರಕರಣದ ಪೂರ್ವ ನಿದರ್ಶನವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಖಾಸಗಿ ಕಂಪನಿಗೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಕಲ್ಕತ್ತಾ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಈ ಮೂಲಕ ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿದೆ.

ಸಿಂಗೂರ್‌ನಲ್ಲಿ ಟಾಟಾ ನ್ಯಾನೋ ಸ್ಥಾವರ ಸ್ವಾಧೀನವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿದ 2016 ರ ತೀರ್ಪು ರೈತರಿಗೆ ಉದ್ದೇಶಿತ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಒದಗಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ದಶಕದಿಂದ ಭೂ ಸ್ವಾಧೀನವನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡ ವಾಣಿಜ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಈ ತೀರ್ಪು ಸಮಾನತೆಯ ಹಕ್ಕನ್ನು ನೀಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಸರ್ವೋಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹೇಳಿದೆ.

ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ ರಾಜ್ಯದ ಮೇಲ್ಮನವಿಯನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿದ ನ್ಯಾಯಪೀಠ, ಸ್ವಾಧೀನ ಮತ್ತು ಪೂರ್ಣ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಆದರೆ ತಡವಾಗಿ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದ ಪ್ರತಿವಾದಿ-ಖಾಸಗಿ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಭೂ ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆ ನೀಡುವಲ್ಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ತಪ್ಪು ಮಾಡಿದೆ ಎಂದು ತೀರ್ಪು ನೀಡಿತು.

ಒಮ್ಮೆ ವಿಚಾರಣೆಗಳು ಮುಕ್ತಾಯಗೊಂಡು ಸ್ವಾಧೀನವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸದೆ ಯಾವುದೇ ಆಕ್ಷೇಪಣೆ ಇಲ್ಲದೆ ಭೂ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡರೆ, ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಆಸಕ್ತ ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ ಯಾವುದೇ ವಿಳಂಬಿತ ದೂರುಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹೇಳಿದೆ.

2006 ರಲ್ಲಿ, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳವು ಟಾಟಾ ಮೋಟಾರ್ಸ್‌ನ ನ್ಯಾನೋ ಯೋಜನೆಗಾಗಿ ಸಿಂಗೂರಿನಲ್ಲಿ 1000 ಎಕರೆಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಭೂಮಿಯನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಇದರಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿವಾದಿ-ಸಾಂತಿ ಸೆರಾಮಿಕ್ಸ್‌ನ 28 ಬಿಘಾ ಕಾರ್ಖಾನೆ ಭೂಮಿಯೂ ಸೇರಿದೆ. 1894 ರ ಭೂಸ್ವಾಧೀನ ಕಾಯ್ದೆಯ ಸೆಕ್ಷನ್ 5-ಎ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕಂಪನಿಯ ಆಕ್ಷೇಪಣೆಗಳನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಲಾಯಿತು, ನಂತರ ಅದು ₹14.55 ಕೋಟಿ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿತು ಮತ್ತು ಸ್ವಾಧೀನವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಲಿಲ್ಲ.

ಭೂಸ್ವಾಧೀನದಿಂದ ಸಂತ್ರಸ್ತರಾದ ರೈತರು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಹಿತಾಸಕ್ತಿ ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿದರು, ಮತ್ತು 2016 ರಲ್ಲಿ ಕೇದಾರ್ ನಾಥ್ ಯಾದವ್ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಭೂಸ್ವಾಧೀನತೆಯನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿತು. ಆಕ್ಷೇಪಣೆಗಳನ್ನು ಯಾಂತ್ರಿಕವಾಗಿ ತಿರಸ್ಕರಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಬಡ ಕೃಷಿಕರಿಗೆ ಅಸಮಾನ ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟು ಮಾಡುವುದನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ, ಮತ್ತು ಭೂಮಿಯನ್ನು ಮೂಲ ಭೂಮಾಲೀಕರು ಯಾ ಕೃಷಿಕರಿಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿಸಲು ಆದೇಶಿಸಿತು.

ನಂತರವೇ ಸಂತಿ ಸೆರಾಮಿಕ್ಸ್ ಸಮಾನತೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಭೂಮಿಯ ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆಯನ್ನು ಕೋರಿತು, ಇದನ್ನು ಕಲ್ಕತ್ತಾ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಅನುಮತಿಸಿತು, ಇದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯದ ಮೇಲ್ಮನವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನ ತೀರ್ಪನ್ನು ಬದಿಗಿಟ್ಟು, ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಸೂರ್ಯಕಾಂತ್ ಬರೆದ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ:

ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ತಾವು ಅನುಸರಿಸಲು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡದ ಮೊಕದ್ದಮೆಗಳಿಂದ ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಅನುಮತಿಸುವುದು ಅನಪೇಕ್ಷಿತ ಪೂರ್ವನಿದರ್ಶನವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತದೆ. ಅಂತಹ ವಿಧಾನವು ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುತ್ತದೆ, ಇತರರು ಅನುಕೂಲಕರ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ಪಡೆದ ನಂತರ ಹಕ್ಕುದಾರರಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಲು ಮಾತ್ರ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಮೊಕದ್ದಮೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷಗಳು ಸುಪ್ತವಾಗಿರಲು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಪರಿಹಾರದ ಉದ್ದೇಶಿತ ಸ್ವರೂಪ ಮತ್ತು ಕಾನೂನಿನಡಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ಪ್ರವೃತ್ತರಾದರೆ ಮಾತ್ರ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಮೂಲಭೂತ ತತ್ವ ಎರಡನ್ನೂ ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ, ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಅವಕಾಶವಾದದಿಂದಲ್ಲ.

ಟಾಟಾ ನ್ಯಾನೋ ಭೂಸ್ವಾಧೀನವನ್ನು ಈ ಹಿಂದೆ ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿರುವುದು, ಫಲವತ್ತಾದ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುವ "ಬಡ ಕೃಷಿ ಕಾರ್ಮಿಕರು" ಎಂಬ ಅಸಮಾನ ಹೊರೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮತ್ತು ಯಾಂತ್ರಿಕವಾಗಿ ಆಕ್ಷೇಪಣೆಗಳನ್ನು ವಜಾಗೊಳಿಸಿದ ಕೃಷಿಕರಿಗೆ ಉದ್ದೇಶಿತ ಪರಿಹಾರವಾಗಿದೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಗಮನಿಸಿದೆ.

ಒಂದು ದಶಕದಿಂದ ಭೂ ಸ್ವಾಧೀನತೆಯನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡ ಪ್ರತಿವಾದಿಯಂತಹ ವ್ಯವಹಾರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲ. ಭೂಸ್ವಾಧೀನವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸುವುದರಿಂದ ಸ್ವಾಧೀನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಿಂದ ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ಪ್ರಭಾವಿತರಾದ ಪಕ್ಷಗಳು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಹೇಳಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ 1ನೇ ಪ್ರತಿವಾದಿಯು ತಾನು ಪಕ್ಷಕಾರನಾಗಿಲ್ಲದ ಪ್ರಕರಣದ ತೀರ್ಪಿನ ಲಾಭವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ.

ಸೆಕ್ಷನ್ 5-ಎ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಅವರ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಆಕ್ಷೇಪಣೆಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸುವಂತಹ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಭೂಸ್ವಾಧೀನವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿದರೆ ಭೂ ಪರಿಹಾರವು ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಂಗ ವೇದಿಕೆಗಳ ಮುಂದೆ ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದ ಪಕ್ಷಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಪ್ರಯೋಜನವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಹೇಳಿದೆ.

ಸೆಕ್ಷನ್ 5-ಎ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಪ್ರತಿವಾದಿಯು ಭೂಸ್ವಾಧೀನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸದ ಕಾರಣ, ತೀರ್ಪಿನ ಪ್ರಯೋಜನವನ್ನು ಆ ಬಳಿಕ ತಡವಾಗಿ ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಕಂಡುಕೊಂಡಿತು.

ಇನ್ನಷ್ಟು ಸರಳೀಕರಿಸಲು, ಆಕ್ಷೇಪಣೆಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸದ ಅಥವಾ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಸವಾಲನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸದ ಹಕ್ಕುದಾರರು ಸೆಕ್ಷನ್ 5-ಎ ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ವಾದಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, ಅಥವಾ ಆ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಸೆಕ್ಷನ್ 6 ಘೋಷಣೆಯನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಲು ಅವರು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೂ, ಅದು 1894 ರ ಕಾಯಿದೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಮೇಲ್ಮನವಿ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಎಂದಿಗೂ ಅನುಸರಿಸಲಿಲ್ಲ. ಸಂಸ್ಥೆಯು ಆಕ್ಷೇಪಣೆ ಇಲ್ಲದೆ ರೂ. 14,54,75,744 ರ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪರಿಹಾರ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಸಂತ್ರಸ್ತರಾದ ಸಾಗುವಳಿದಾರರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಮೊಕದ್ದಮೆ ಹೂಡಿದಾಗ ಸಂಸ್ಥೆಯು ನಿಷ್ಕ್ರಿಯವಾಗಿತ್ತು.

ಲಭ್ಯವಿರುವ ಶಾಸನಬದ್ಧ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳ ಮೂಲಕ ಸ್ವಾಧೀನವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸದಿರಲು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡ 1ನೇ ಪ್ರತಿವಾದಿ ಸಂಸ್ಥೆ ಈಗ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಹಿತಾಸಕ್ತಿ ಅರ್ಜಿ (PIL) ಸಲ್ಲಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸಂತ್ರಸ್ತರಾದ ಸಮುದಾಯಗಳಿಗೆ ನೀಡಲಾದ ಅದೇ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಬಯಸುತ್ತದೆ. ಇದು ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಪರಿಹಾರಗಳು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದ *ಕ್ಲಾಸಿಕ್ ಫ್ರೀ-ರೈಡರ್ ಸಮಸ್ಯೆ* ಎಂದು ಸರ್ವೋಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಪಟ್ಟಿದೆ. ಅದರಂತೆ ರಾಜ್ಯ ಸರಕಾರ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಮೇಲ್ಮನವಿಯನ್ನು ಅನುಮತಿಸಲಾಯಿತು. 1ನೇ ಪ್ರತಿವಾದಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಪರವಾಗಿ ಕಲ್ಕತ್ತಾ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ನೀಡಿದ ತೀರ್ಪನ್ನು ರದ್ದುಪಡಿಸಲಾಯಿತು

ಪ್ರಕರಣದ ಶೀರ್ಷಿಕೆ: ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಇತರರು ವಿರುದ್ಧ M/S ಸ್ಯಾಂಟಿ ಸೆರಾಮಿಕ್ಸ್ ಪ್ರೈ. ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಬ್ಬರು

ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌