ಕರ್ತವ್ಯನಿರತ ವಕೀಲರನ್ನು ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗದು: ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್

ಕರ್ತವ್ಯನಿರತ ವಕೀಲರನ್ನು ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗದು: ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್

ವೃತ್ತಿಪರ ಕರ್ತವ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ವಕೀಲರನ್ನು ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ: ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್

ವಕೀಲರು ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಪರ ಕರ್ತವ್ಯಗಳ ಭಾಗವಾಗಿ ತನಿಖಾಧಿಕಾರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂವಹನ ನಡೆಸುವುದು ಅಥವಾ ಕಕ್ಷಿದಾರರ ಪರವಾಗಿ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸುವುದು ಮುಂತಾದ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಅವರನ್ನು ಸಾಕ್ಷಿಗಳಾಗಿಯೂ ಅಥವಾ ಅನುಮಾನಿತರಾಗಿಯೂ ಪರಿಗಣಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದೆ.

ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಡಾ. ಶ್ರೀಮತಿ ಸ್ವರ್ಣಕಾಂತ್ ಶರ್ಮ ಅವರಿದ್ದ ನ್ಯಾಯಪೀಠ ಈ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದೆ.

ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಯ ತನಿಖಾ ದಳ - ಸಿಬಿಐ (CBI) ವಕೀಲರಾದ ಸಚಿನ್ ಬಾಜಪೇಯಿ ಅವರಿಗೆ ನೀಡಿದ್ದ ನೋಟಿಸ್‌ನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ತಡೆಹಿಡಿದಿದೆ. ವಕೀಲರನ್ನು ಸಾಕ್ಷಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಮಾನೀಕರಿಸುವುದು ಕಾನೂನು ವೃತ್ತಿಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕೆ ಧಕ್ಕೆಯಾಗುವುದಲ್ಲದೆ, ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ನೀಡಿರುವ ನಿರ್ದೇಶನಗಳಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ.

ವಕೀಲ–ಕಕ್ಷಿಗಾರ ಸಂಬಂಧವು ರಹಸ್ಯ (privileged) ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ; ಆದರೆ ವಕೀಲರಿಗೆ ಪ್ರಕರಣದ ವಿಷಯಗಳು ತಿಳಿದಿವೆ ಎಂಬ ಕಾರಣ ಮಾತ್ರದಿಂದಲೇ, ಅವರು ಆ ಪ್ರಕರಣದ ವಾಸ್ತವಾಂಶಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗುತ್ತಾರೆ ಎನ್ನುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಗಮನಿಸಿದೆ.

ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ತೀರ್ಪಿನ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳು:

ವೃತ್ತಿಪರ ಪಾತ್ರ:

ಕಕ್ಷಿದಾರರ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿ ಮತ್ತು ಅವರ ಪರವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವುದು ಹಾಗೂ ತನಿಖೆಗೆ ಸಹಕಾರ ನೀಡುವಲ್ಲಿ ನೆರವು ಒದಗಿಸುವುದು ವಕೀಲರ ಪಾತ್ರವಾಗಿದ್ದು, ಅದು ಸಾಕ್ಷಿಯ ಪಾತ್ರದಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ.

ಕಾನೂನು ವೃತ್ತಿಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ರಕ್ಷಣೆ:

ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಮುಂದಿರಿಸುವುದು (forwarding) ಮುಂತಾದ ಸಾಮಾನ್ಯ ವೃತ್ತಿಪರ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗಾಗಿ ವಕೀಲರನ್ನು ಸಾಕ್ಷಿಗಳಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸುವುದು, ವಕೀಲರು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಕ್ಕೆ ಧಕ್ಕೆಯುಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ.

ವಕೀಲ–ಕಕ್ಷಿಗಾರ ನಡುವೆ ರಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಗೌಪ್ಯ ಸಂವಹನ ಇದೆ (Privilege):

ವಕೀಲರಿಗೆ ಪ್ರಕರಣದ ವಾಸ್ತವಾಂಶಗಳ ಕುರಿತು ತಿಳುವಳಿಕೆ ಇರುವುದರಿಂದ ಮಾತ್ರವೇ ಅವರು ಸಾಕ್ಷಿಗಳಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ವಕೀಲರನ್ನು ಸಮನ್ಸ್ ಮಾಡುವ ಕುರಿತು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದು, ಈ ಭೇದವನ್ನು ಒತ್ತಿ ಹೇಳಿದೆ.

ಸಿಬಿಐ ನೋಟಿಸ್‌ಗೆ ತಡೆ:

ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕ ಸುರಕ್ಷಾ ಸಂಹಿತೆ (ಬಿ.ಎನ್.ಎಸ್.ಎಸ್.), 2023 ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ವಕೀಲ ಸಚಿನ್ ಬಾಜ್ಪೈ ಅವರಿಗೆ ನೀಡಿದ್ದ ಸಿಬಿಐ ನೋಟಿಸ್ ಸ್ಥಾಪಿತ ತತ್ವಗಳಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಮನಗಂಡು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಅದನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿದಿದೆ.

ಪರಿಣಾಮಗಳು (Implications):

ಈ ತೀರ್ಪು ವಕೀಲ–ಕಕ್ಷಿಗಾರ ಗೌಪ್ಯ ಸಂವಹನ ಹಾಗೂ ವಕೀಲರ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ದೃಢಪಡಿಸುತ್ತದೆ.

ಗ್ರಾಹಕರ ಪರವಾಗಿ ದಾಖಲೆಗಳು ಅಥವಾ ಇಮೇಲ್‌ಗಳನ್ನು ಕಳುಹಿಸುವಂತಹ ರೂಢಿಗತ ವಕೀಲರ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಆಧಾರವಾಗಿಸಿಕೊಂಡು ತನಿಖಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ವಕೀಲರನ್ನು ಸಾಕ್ಷಿಗಳಾಗಿ ಕರೆಯುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗೆ ಈ ತೀರ್ಪು ವಿರುದ್ಧವಾದ ಪೂರ್ವ ನಿದರ್ಶನವಾಗಿದೆ. (precedent). ವೃತ್ತಿಪರ ಕರ್ತವ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ವಕೀಲರನ್ನು ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಡಾ. ಶ್ರೀಮತಿ ಸ್ವರ್ಣಕಾಂತ್ ಶರ್ಮ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟರು.