ಅನುಕಂಪದ ಆಧಾರದ ನೇಮಕಾತಿ: ನಿವೃತ್ತಿ ನಂತರ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗದು- ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ ಮಹತ್ವದ ತೀರ್ಪು

ಅನುಕಂಪದ ಆಧಾರದ ನೇಮಕಾತಿ: ನಿವೃತ್ತಿ ನಂತರ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗದು- ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ ಮಹತ್ವದ ತೀರ್ಪು

ಅನುಕಂಪದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನೇಮಕಾತಿಯನ್ನು ಉದ್ಯೋಗಿಗಳ ವಾರಸುದಾರರಿಗೆ ಅವರ ನಿವೃತ್ತಿಯ ಮೇಲೆ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಹೇಳಿದೆ.

ಪ್ರಕರಣ: Ahmednagar Mahanagar Palika Vs Ahmednagar Mahanagar Palika Kamgar Union

ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್, CA 5944/2022, Dated: 05-09-2022

"ಅನುಕಂಪದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನೇಮಕಾತಿಗಾಗಿ ಯಾರೂ ಹಕ್ಕನ್ನು ಹೊಂದಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಅನುಕಂಪದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನೇಮಕಾತಿಯನ್ನು ಉದ್ಯೋಗಿಗಳ ವಾರಸುದಾರರಿಗೆ ಅವರ ನಿವೃತ್ತಿ ಮತ್ತು/ಅಥವಾ ನಿವೃತ್ತಿಯ ಮೇಲೆ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗದು ಎಂದು ನ್ಯಾ. ಎಂ.ಆರ್. ಷಾ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಬಿ.ವಿ. ನಾಗರತ್ನ ಅವರ ನ್ಯಾಯಪೀಠ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದೆ.

ನೌಕರರ ವಾರಸುದಾರರಿಗೆ ಅವರ ನಿವೃತ್ತಿ ಮತ್ತು/ಅಥವಾ ನಿವೃತ್ತಿಯ ಮೇಲೆ ಅಂತಹ ನೇಮಕಾತಿಯು ಅನುಕಂಪದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನೇಮಕಾತಿಯ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅದು ಸಂವಿಧಾನದ 14 ನೇ ವಿಧಿಯ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಪೀಠವು ಒತ್ತಿ ಹೇಳಿತು.

"ಇಂತಹ ಅನುಕಂಪದ ನೇಮಕಾತಿಗೆ ಅನುಮತಿ ನೀಡಿದರೆ, ಅರ್ಹ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಎಂದಿಗೂ ನೇಮಕಾತಿ ಪಡೆಯುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ನಿವೃತ್ತರು ಮತ್ತು ನಿವೃತ್ತಿಯ ನಂತರ ಅನುಕಂಪದ ಹುದ್ದೆ ಪಡೆದವರು ಅಥವಾ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳ ವಾರಸುದಾರರು ಮಾತ್ರ ಉದ್ಯೋಗ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಹೊರಗಿನವರು ಪಡೆಯಲು ಎಂದಿಗೂ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಪಡೆಯುವುದಿಲ್ಲ. ಇತರ ಅರ್ಹ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಸುಶಿಕ್ಷಿತರು, ಅರ್ಹರು ಅಥವಾ ನೇಮಕಾತಿಗೆ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಲು ಪರಿಪೂರ್ಣತೆ ಹೊಂದಿದ್ದರೂ ನೇಮಕಾತಿ ವಂಚಿತರಾಗಿಯೇ ಇದ್ದುಬಿಡುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಪೀಠ ಗಮನಿಸಿದೆ.

ಸದ್ರಿ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ, ಪಾಲಿಕೆ ಮೊದಲು ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಆಗಿದ್ದಾಗ, ಆರೋಗ್ಯ ಇಲಾಖೆಯನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಎಲ್ಲಾ ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಡಿ ದರ್ಜೆಯ ನೌಕರರು ನಿವೃತ್ತರಾಗುವ ಮೊದಲು ಮರಣಹೊಂದಿದರೆ ಅವರ ವಾರಿಸುದಾರರು ಅನುಕಂಪದ ನೇಮಕಾತಿಗೆ ಅರ್ಹರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಈ ಪದ್ಧತಿಗೆ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಅನುಮೋದನೆ ನೀಡಿತ್ತು.

ಆ ಬಳಿಕ, ಕೈಗಾರಿಕಾ ವಿವಾದಗಳ ಕೋರ್ಟ್‌, ನೌಕರರು ನಿವೃತ್ತರಾದರೆ ಅಥವಾ ಅವರು ಅಮಾನತುಗೊಂಡರೆ ಅವರ ವಾರಿಸುದಾರರಿಗೆ ಅವರ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ನೇಮಕಾತಿ ಮಾಡುವಂತೆ ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡಿತು. ತದನಂತರದಲ್ಲಿ ಕೈಗಾರಿಕಾ ವಿವಾದಗಳ ವ್ಯಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಎರಡು ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ನಿವೃತ್ತಿ ನಂತರವೂ ನೌಕರರು ಮೃತಪಟ್ಟರೆ ಅವರ ವಾರಿಸುದಾರರಿಗೆ ಅನುಕಂಪದ ಹುದ್ದೆಯನ್ನು ನೀಡುವಂತೆ ಆದೇಶ ನೀಡಿತು.

ಈ ತೀರ್ಪನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಬಾಧಿತ ಮಹಾನಗರ ಪಾಲಿಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ರಿಟ್ ಅರ್ಜಿಗಳನ್ನು ಹೈಕೋರ್ಟ್ ವಜಾಗೊಳಿಸಿತು. ಈ ವಜಾ ಆದೇಶವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಅಹಮದ್‌ನಗರ ಮಹಾನಗರ ಪಾಲಿಕೆ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ ಮೆಟ್ಟಿಲೇರಿತ್ತು.

ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಅನ್ನು ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ ಯಾ ಮಹಾನಗರ ಪಾಲಿಕೆಯಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿದ ನಂತರ, ಸ್ಥಳೀಯಾಡಳಿತದ ನೌಕರರು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವು ರೂಪಿಸಿದ ಯೋಜನೆಯಿಂದ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಿ ನೌಕರರಿಗೆ ಸಮಾನವಾಗಿ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಗಮನಿತು.

"ಭೀಮೇಶ್ ಅಲಿಯಾಸ್ ಭೀಮಪ್ಪ (Supra) ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಮಾನ್ಯ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟಿನ ನ್ಯಾಯಪೀಠವು, ಅನುಕಂಪದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನೇಮಕವು ಮಾರ್ಪಡಿಸಿದ ಯೋಜನೆಯ ಪ್ರಕಾರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಮಹಾನಗರ ಪಾಲಿಕೆ/ಪುರಸಭೆಯ ನೌಕರರು ಯೋಜನೆಯ ಮೂಲಕ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ. ಸರ್ಕಾರಿ ನೌಕರರಿಗೆ ಸಮಾನವಾದ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರ, ನೌಕರರ ವಾರಸುದಾರರಿಗೆ ಅವರ ನಿವೃತ್ತಿ ಮತ್ತು/ಅಥವಾ ನಿವೃತ್ತಿಯ ಮೇಲೆ ಅನುಕಂಪದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನೇಮಕಾತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದಿಲ್ಲ" ಎಂದು ಹೇಳಿತು.

ಉದ್ಯೋಗಿಗಳ ವಾರಸುದಾರರಿಗೆ ಅವರ ನಿವೃತ್ತಿ ಯಾ ನಿವೃತ್ತಿ ಬಳಿಕ ಅನುಕಂಪದ ನೇಮಕಾತಿಯು ಸಹಾನುಭೂತಿಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನೇಮಕಾತಿಯ ಉದ್ದೇಶ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಮತ್ತಷ್ಟು ಒತ್ತಿಹೇಳಿತು.

ಆದ್ದರಿಂದ, ಉದ್ಯೋಗಿಗಳ ವಾರಸುದಾರರಿಗೆ ಅವರ ನಿವೃತ್ತಿ ಮತ್ತು/ಅಥವಾ ನಿವೃತ್ತಿಯ ನಂತ ನೇಮಕಾತಿಯನ್ನು ನೀಡುವಂತೆ ಮಹಾನಗರ ಪಾಲಿಕೆ/ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್‌ಗೆ ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡುವಲ್ಲಿ ಕೈಗಾರಿಕಾ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಮತ್ತು ಉಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ನೀಡಿದ ತೀರ್ಪನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿತು.