ಜನನ, ಮರಣ ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರದ ತಿದ್ದುಪಡಿ: ಸಿವಿಲ್ ಕೋರ್ಟ್‌ಗೆ ಅಧಿಕಾರವಿಲ್ಲ?- ಕರ್ನಾಟಕ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ತೀರ್ಪು

ಜನನ, ಮರಣ ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರದ ತಿದ್ದುಪಡಿ: ಸಿವಿಲ್ ಕೋರ್ಟ್‌ಗೆ ಅಧಿಕಾರವಿಲ್ಲ?- ಕರ್ನಾಟಕ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ತೀರ್ಪು

ಜನನ ಮತ್ತು ಮರಣ ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರದಲ್ಲಿನ ನಮೂದನೆಗಳನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಲು ಕೋರಿ ಸಲ್ಲಿಸಲಾದ ಸಿವಿಲ್ ದಾವೆ ಕಾನೂನಿನಡಿ ಊರ್ಜಿತವಲ್ಲ- ಕರ್ನಾಟಕ ಹೈಕೋರ್ಟ್

ಜನನ ಮತ್ತು ಮರಣ ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರದಲ್ಲಿನ ನಮೂದನೆಗಳನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಲು ಕೋರಿ ಸಿವಿಲ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸಲ್ಲಿಸಲಾದ ದಾವೆ ಕಾನೂನಿನಡಿ ಊರ್ಜಿತವಲ್ಲ ಎಂದು ಕರ್ನಾಟಕ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ನ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಸಚಿನ್ ಶಂಕರ್ ಮಗದುಮ್ ಅವರಿದ್ದ ಏಕ ಸದಸ್ಯ ನ್ಯಾಯಪೀಠವು ಸುಹಾಸ್ ಎಲ್. ವಿರುದ್ಧ ಜನನ ಮರಣಗಳ ಮುಖ್ಯ ನೋಂದಣಾಧಿಕಾರಿ, ಬಿಬಿಎಂಪಿ, ಬೆಂಗಳೂರು ಮತ್ತಿಬ್ಬರು ಈ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ದಿನಾಂಕ 18.7.2025 ರಂದು ಮಹತ್ವದ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದೆ.

ದಾವೆಯಲ್ಲಿ ಕೋರಿದ ಪರಿಹಾರದ ಸ್ವರೂಪವು 1969 ರ ಜನನ ಮತ್ತು ಮರಣಗಳ ನೋಂದಣಿ ಕಾಯ್ದೆಯ ಸೆಕ್ಷನ್ 15 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಜನನ ಮರಣ ನೋಂದಣಿದಾರರ (ರಿಜಿಸ್ಟ್ರಾರ್) ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಬರುವುದರಿಂದ, ಸಿಪಿಸಿಯ ಸೆಕ್ಷನ್ 9 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ನಿರ್ಬಂಧವಿದೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಪೀಠ ಹೇಳಿದೆ.

ಮರಣ ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವಂತೆ ತನ್ನ ತಾಯಿಯ ಹೆಸರನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಲು ಜನನ ಮತ್ತು ಮರಣಗಳ ಮುಖ್ಯ ನೋಂದಣಿದಾರರ ವಿರುದ್ಧ ನಿರ್ದೇಶನ ಕೋರಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ದಾವೆಯನ್ನು ವಜಾಗೊಳಿಸಿದ ವಿಚಾರಣಾ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಹೊರಡಿಸಿದ ಆದೇಶವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಅರ್ಜಿದಾರ ಸುಹಾಸ್ ಎಲ್. ಹೈಕೋರ್ಟನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಿದ್ದರು. ಲತಾ ಬಿ. ಬದಲಿಗೆ ತನ್ನ ತಾಯಿಯ ಹೆಸರನ್ನು ಮಲ್ಲಿಕಾ ಬಿ.ವಿ. ಎಂದು ಬದಲಿಸಲು ಅವರು ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ನಿರ್ದೇಶನವನ್ನು ಕೋರಿದ್ದರು. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಮಲ್ಲಿಕಾ ಬಿ.ವಿ. ಅವರು ಲೋಕೇಶ್ ಎಚ್‌.ಪಿ. ಅವರ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಪತ್ನಿ ಎಂಬ ಘೋಷಣೆಯನ್ನು ಕೋರಿದರು.

ವಿಚಾರಣಾ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ದಾಖಲೆಗೆ ಪೂರಕವಾಗಿ ಪುರಾವೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಿ ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುವ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ವಾದಿಯು ನಿರ್ವಹಿಸಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿತು. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ದಾವೆಯನ್ನು ವಜಾಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಸಮಕ್ಷಮ ಪ್ರತಿವಾದಿಗಳು ಸಿವಿಲ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸಲ್ಲಿಸಿರುವ ದಾವೆಯು ಊರ್ಜಿತವಲ್ಲ ಎಂದು ವಾದಿಸಿದರು.

1999 ರ ಕರ್ನಾಟಕ ಜನನ ಮತ್ತು ಮರಣ ನೋಂದಣಿ ನಿಯಮಗಳ ನಿಯಮ 7 ರೊಂದಿಗೆ ಓದಲಾದ ಸಿವಿಲ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯಾ ಸಂಹಿತೆಯ ಸೆಕ್ಷನ್ 9 ರಡಿ ಸಿವಿಲ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಅಧಿಕಾರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸದರಿ ನಿಯಮಗಳ ನಿಯಮ 7 ಮತ್ತು 11 ಮತ್ತು 1969 ರ ಜನನ ಮತ್ತು ಮರಣ ನೋಂದಣಿ ಕಾಯ್ದೆಯ ಸೆಕ್ಷನ್ 15 ರ ಮೇಲೆಯೂ ವಾದ ಮಂಡಿಸಲಾಯಿತು.

ಕಾಯ್ದೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಸೂಕ್ತ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವು ಜನನ ಮತ್ತು ಮರಣ ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರಗಳಲ್ಲಿನ ದೋಷಗಳನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸುವ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಸಿವಿಲ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ನ್ಯಾಯವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ ಎಂದು ವಾದಿಸಲಾಯಿತು.

1969 ರ ಜನನ ಮತ್ತು ಮರಣ ನೋಂದಣಿ ಕಾಯ್ದೆಯ ಸೆಕ್ಷನ್ 15 ಅನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ ಪೀಠವು ನಿಯಮಾನುಸಾರ ವಿಚಾರಣೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲು ಮತ್ತು ಕಾಯ್ದೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ವಹಿಸಲಾದ ಅಧಿಕೃತ ನೋಂದಣಿಗಳಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಜನನ ಮತ್ತು ಮರಣಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ನಮೂದನೆಗಳ ತಿದ್ದುಪಡಿಗಳು ಅಥವಾ ರದ್ದತಿಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಲು ರಿಜಿಸ್ಟ್ರಾರ್‌ಗೆ ವಿಶೇಷ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಕಾಯ್ದೆಯ ಸೆಕ್ಷನ್ 15 ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ರಿಜಿಸ್ಟ್ರಾರ್‌ಗೆ ದೋಷಗಳನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಲು ಅಥವಾ ಅಧಿಕೃತ ವಹಿಯಲ್ಲಿನ ನಮೂದುಗಳನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಲು ಅಧಿಕಾರ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅಂತಹ ನಮೂದುಗಳು ತಪ್ಪಾಗಿವೆ ಅಥವಾ ವಂಚನೆಯಿಂದ ಅಥವಾ ಅನುಚಿತವಾಗಿ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ ಎಂದು ಕಂಡುಬಂದರೆ ಈ ನಿಬಂಧನೆಯು ಅಂತಹ ದಾಖಲೆಗಳ ತಿದ್ದುಪಡಿಯನ್ನು ಬಾಧಿತ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಕೋರಬಹುದಾದ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅಂತಹ ತಿದ್ದುಪಡಿಯನ್ನು ಸಿವಿಲ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಿಂದಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ಕಾಯ್ದೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಿದ ಶಾಸನಬದ್ಧ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕರಿಂದ ನಡೆಸಬೇಕು ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ.

ವಾದಿಯು ಸಲ್ಲಿಸಿದ ದಾವೆ ಮರಣದ ಅಧಿಕೃತ ದಾಖಲೆಯಲ್ಲಿನ ತಿದ್ದುಪಡಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ಅದು ಜನನ ಮರಣ ನೋಂದಣಾಧಿಕಾರಿಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೊಳಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಿವಿಲ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಿಂದ ತೀರ್ಪು ನೀಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅದು ಹೇಳಿದೆ. 1969 ರ ಜನನ ಮತ್ತು ಮರಣಗಳ ನೋಂದಣಿ ಕಾಯ್ದೆಯು ಜನನ ಮತ್ತು ಮರಣ ದಾಖಲೆಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಸೆಕ್ಷನ್ 15 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ರಿಜಿಸ್ಟ್ರಾರ್ ಮೂಲಕ ದೋಷಗಳನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಲು ಸಮಗ್ರ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸುವ ವಿಶೇಷ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಕರ್ನಾಟಕ ಜನನ ಮತ್ತು ಮರಣ ನೋಂದಣಿ ನಿಯಮಗಳು 1969 ರ ನಿಯಮಗಳು 7 ಮತ್ತು 11 ರಡಿ ಅಂತಹ ಕುಂದುಕೊರತೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ವಿಶೇಷ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವನ್ನು ಒದಗಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ವಿಶೇಷ ಶಾಸನವು ಅದರ ಜಾರಿಗಾಗಿ ಹಕ್ಕನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಪರಿಹಾರದ ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಿವಿಲ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ನ್ಯಾಯವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹೇಳಿದೆ.

ವಾದಿಯು ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಮೇಲ್ಮನವಿಯನ್ನು ವಜಾಗೊಳಿಸಿದ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಜನನ ಮರಣ ನಮೂದನೆಗಳ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಕೋರಿ ವಾದಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಸಿವಿಲ್ ದಾವೆ ಕಾನೂನಿನಡಿ ಊರ್ಜಿತವಲ್ಲ. ವಾದಿಯ ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ಸಕ್ಷಮ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವಾಗಿರುವ 1 ನೇ ಪ್ರತಿವಾದಿ ಅಂದರೆ ಜನನ ಮರಣಗಳ ನೋಂದಣಾಧಿಕಾರಿ, ಬಿಬಿಎಂಪಿ, ಬೆಂಗಳೂರು ಇವರು ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಮತ್ತು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕು. ಪ್ರಾಧಿಕಾರವು ವಾದಿಯು ವಿಚಾರಣೆಗೆ ಹಾಜರಾಗಲು ಮತ್ತು ತನ್ನ ವಾದವನ್ನು ಮಂಡಿಸಲು ಸಮಂಜಸವಾದ ಅವಕಾಶವನ್ನು ನೀಡಬೇಕು ಮತ್ತು ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರಕಾರ ವಿವರಣಾತ್ಮಕ ಆದೇಶವನ್ನು ನೀಡಬೇಕು ಎಂದು ಆದೇಶಿಸಿತು.